آینده کار و اتوماسیون تحت تاثیر انقلاب صنعتی

آیا انقلاب صنعتی و تحولات اقتصادی گذشته می توانند برای پیشبینی آینده ی انقلاب اقتصادی که در حال وقوع است به ما کمک کنند؟ با همراه باشید تا به بررسی این مطلب بپردازیم
همزمان با پیشرفت اتوماسیون و هوش مصنوعی بسیاری از مردم نگران آینده ی شغلی هستند. در صورتی که میلیون ها انسان دیگر شاغل نباشند، چگونه باید نیازهای خود و خانواده هایشان را فراهم کنند. چه تغییراتی ممکن است(در صورت نیاز) در جامعه برای سازگاری با این قضیه اتفاق بیفتند؟
بسیاری از اقتصاددانان معتقدند احتیاجی به نگرانی نیست. آن ها به تغییرات عمده در وظایف کاری و بازار کار- به ویژه انقلاب صنعتی در قرن هجدهم و نوزدهم – اشاره میکنند که به تغییرات عمده اجتماعی و رنج گسترده منجر نشد. این اقتصاددانان معتقدند هنگامی که تکنولوژی مشاغل را از بین میبرد، فرصت های کاری جدیدی برای انسان ایجاد میشود. یکی از اقتصاد دانان می گوید:
“از زمان آغاز عصر صنعتی این ترس وجود داشته است که تغییرات تکنولوژیکی بیکاری عظیمی را به وجود خواهد اورد.اقتصاددانان نئوکلاسیک پیشبینی کرده اند این اتفاق نخواهد افتاد چون که مردم مشاغل جدیدی را پیدا میکنند،البته احتمالا بعد از یک برهه طولانی تغییرات دردناک. روی هم رفته درست بودن این پیشبینی ثابت شده است”
این حرف آن ها در مورد دوره طولانی تغییرات دردناک کاملا درست است. پس از انقلاب صنعتی جهان درگیر دو انقلاب کومونیستی شد که شمار مرگ و میر آن ها به صد میلیون نفر می رسد. رفاه اجتماعی پس از جنگ جهانی دوم تقریبا دویست سال پس از قرن هجدهم، آغاز انقلاب صنعتی، خود را نشان داد.
امروزه همزمان با جهانی سازی و اتوماسیون که به طور چشمگیری بهره وری شرکت ها را افزایش می دهند،بسیاری از کارگران با کاهش دستمزد مواجه هستند. افزایش قدرت اتوماسیون و فناوری هوش مصنوعی ممکن است مشکلات دیگری را هم به وجود بیاورد. ایا این اقتصاددانان هنگام پیشبینی اینده مشکلات را به حداقل رسانده و به ما می گویند نگران نباشید زیرا در یک یا دو قرن اوضاع بهتر خواهد شد؟

رسیدن به نقطه‌ی اوج
برای اگاهی یافتن از انقلاب صنعتی باید آن را در زمینه‌ی تاریخی مناسب بررسی کنیم. انقلاب صنعتی یک نقطه‌ی اوج برای هزاران سال قبل از خود بود. دوره‌ای که رشد اقتصادی تقریبا ناچیز بود و آن هم ناشی از افزایش جمعیت بود. کشاورزان مقدار بیشتری غذا تولید می‌کردند و اهنگران ابزار بیشتری می‌ساختند. اما تفاوتی میان جوامع زراعتی اولیه بین‌النهرین،مصر،چین و هند با اروپای قرن هفدهم دیده نمی‌شود.
اما هنگامی که قدرت بخار و ماشین‌آلات صنعتی در قرن هجدهم به وجود آمد،فعالیت‌های اقتصادی هم شروع شد. رشد اقتصادی که تنها در دو قرن اتفاق افتاد تفاوت بسیار زیادی از نظر مقیاس با انچه که قبل از آن بود داشت. احتمالا در حال حاضر ما در یک نقطه ی اوج مشابه هستیم که بعضی از آن به عنوان “چهارمین انقلاب صنعتی” یاد می کنند. به این معنی که همه اتفاقاتی که در گذشته اتفاق افتاده‌اند ممکن است در مقابل بهره‌وری و قابلیت سود‌اوری اینده کوچک به نظر بیایند.

پیشبینی های اشتباه
دست‌کم گرفتن افزایش تاثیرات جهانی‌سازی و اتوماسیون کار ساده ایست. من شخصا این تجربه را دارم. در مارس سال۲۰۰۰ شاخص NASDAQ Composite اوج گرفت و سپس سقوط کرد و هشت تریلیون دلار از ارزش بازار را در دو سال بعد از بین رفت. همزمان گسترش جهانی اینترنت تولید نرم‌افزار در خارج از کشور را فعال کرد که منجر به ترس از دست رفتن شغل های فناوری اطلاعات شد
انجمن Computing Machinery نگران این بود که این عوامل چه معنایی برای آینده ی تحصیلات کامپیوتر و اشتغال خواهد داشت. گروه تحقیقاتی که من در آن شرکت کردم در سال ۲۰۰۶ گزارش دادند که دلیلی برای نگرانی از مهاجرت فرصت های شغلی از کشور های توسعه یافته نیست. اتفاقات دهه‌ی گذشته این گزارش را تایید کرده است.
گزارش ما که کاملا بر روی صنعت فناوری اطلاعات متمرکز بود به این نتیجه رسیده بود که “دستاوردهای تجاری ممکن است به صورت متفاوتی توزیع شوند” ،به این معنی که برخی اشخاص و مناطق ممکن است سود کنند و برخی متضرر بشوند. اگر ما به تاثیر گسترده‌تر جهانی شدن و اتوماسیون در اقتصاد نگاه می‌کردیم ممکن بود شاهد تغییرات بسیار بزرگ‌تر می بودیم که بعد از آن به وقوع پیوست.

افزایش تولید
اولین اثر انقلاب صنعتی و انقلاب امروز در افزایش تولید در جهان توسعه یافته است. با جایگزینی تکنولوژی به جای کارگران تولیدات صنعتی ایالات متحده از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۱۵ بیش از دو برابر رشد داشته و در حال حاضر نیز در بیشترین سطح خود است، در حالی که بررسی ها نشان میدهند اشتغال در اواسط سال ۱۹۸۰ به اوج خود رسیده و از سال ۱۹۹۵ تا به امروز کاهش چشمگیری داشته است.
با این حال بر خلاف قرن نوزدهم اثرات جهانی‌سازی و اتوماسیون در سراسر جهان در حال توسعه در حال گسترش است. “منحنی فیل” اقتصاددان معروف برانکو میلانویچ رتبه بندی مردم دنیا را از نظر درامد در سال ۱۹۹۸ مشخص کرده و نشان می دهد که درامدشان تا سال ۲۰۰۸ افزایش می یابد. در حالی که درامد مردم بسیار فقیر ثابت مانده است، افزایش درامد ها، صد ها ملیون نفر در کشور های در حال توسعه را از وضعیت فقر خارج کرده است. اشخاصی که در سطح بسیار بالای درامد قرار داشته اند نیز از جهانی شدن و رشد اتوماسیون سود برده اند. اما درامد کارگران و طبقه ی متوسط در دنیای توسعه یافته ثابت مانده است. مثلا در ایالات متحده امروز درامد کارگران،با توجه به تورم، در سطح سال ۱۹۷۰ ثابت مانده است.
در حال حاضر اتوماسیون در حال ورود به کشور های در حال توسعه ی جهان نیز هست. گزارش اخیر سازمان بین‌المللی کار نشان می دهد که بیش از دو سوم ۹٫۲ میلیون مشاغل نساجی و کفش در جنوب شرقی اسیا به علت ماشینی شدن کار ها به خطر افتاده است

رهایی از مشکلات
علاوه بر گسترش در سراسر جهان، اتوماسیون و فناوری هوش‌مصنوعی شروع به نفوذ در تمام بخش‌های اقتصاد کرده اند. حسابداران، وکلا، رانندگان کامیون و حتی کارگران ساختمانی، که شغلشان به طور کلی توسط انقلاب صنعتی دچار تغییر نشده بود، در تلاشند تا کار خود رو به طور قابل ملاحظه‌ای تغییر داده و با شرایط همسو کنند، البته در صورتی که شغلشان توسط اتوماسیون به کلی از بین نرود!
نتایج حیرت‌انگیز، متضاد و بسیار طولانی مدت خواهد بود. تحولات سیاسی سال‌های گذشته این مسئله را روشن می‌کند که رفاه مشترک نمی‌تواند نادیده گرفته شود. در حال حاضر آشکار است که رای برگزیت(خروج از اتحادیه اروپا) در بریتانیا و انتخاب رئیس جمهور ترامپ در ایالات متحده به علت نارضایتی اقتصادی اتفاق افتاده است.
اقتصاد و جامعه ی فعلی ما به شیوه های مختلف تغییر خواهد کرد. بدون هیچگونه اصلاح یا سازگاری ساده برای کاهش اثرات آن. اما هنگام پیشبینی اقتصادی بر اساس گذشته، خوب است نوشته اقتصاددان برجسته آریل روبینستین را در کتاب “افسانه های اقتصادی” مرور کنیم
“من به صورت وسواسی هر گونه تفسیر متضادی که می گوید مدل‌های اقتصادی به واقعیت می پیوندند را رد میکنم”

استدلال اساسی روبینستین این است که تئوری‌های اقتصادی بیشتر از آن که در مورد واقعیت اقتصادی به کار بیایند بیشتر مدل‌های اقتصادی را توضیح می دهند. او به ما هشدار می‌دهد که ما نباید فقط به اقتصاددانان برای پیشبینی آینده مراجعه کنیم، بلکه باید به مورخان هم گوش دهیم زیرا که برای پیشبینی‌های خود اتفاق های گذشته را به صورت عمیق‌تر بررسی می‌کنند. اتوماسیون زندگی بسیاری از مردم را به طور قابل توجهی تغییر خواهد داد که ممکن است دردناک و بلکه پایدار هم باشد.